Publications-Periodical Articles
Article View/Open
Publication Export
-
Google ScholarTM
NCCU Library
Citation Infomation
Related Publications in TAIR
題名 İlhanlı Hükümdarlarının İslâm’a Girmesinde Rol Alan Türk Sûfîleri: İlhan Tegüder ve Gazan Han Devirleri 作者 穆思齊
UYAR, Mustafa貢獻者 土文系 關鍵詞 Moğol; İlhan; İslam; Sufizm; İran 日期 2012-04 上傳時間 3-Feb-2016 10:51:17 (UTC+8) 摘要 İlhanların ve İlhanlı aristokrasisinin İslâm’a girmeleri çok boyutlu, karmaşık ve bir makale dâhilinde izah edilemeyecek bir süreçtir. Onların İslâm’a geçişlerinde Türk popüler dinî şahsiyetlerin önemi bilinmekte ve sık sık vurgulanmaktadır. Ancak, bu konu üzerinde etraflıca bir çalışma henüz yapılmamıştır. Makalede, bu konunun genel bir çerçevesi çizilmeye çalışılmış; İlhanların İslâm’a dönmelerinde önemli rolleri bulunduğu açık bazı Türk sûfî şeyhleri, tarihi perspektifte ele alınmıştır. Makale, ilk olarak, hagiografi tarzındaki bazı eserler çerçevesinde popüler sûfî şeyhlerin Moğollar ile ilişkilerine dair rivâyet leri takdim etmektedir. Efsanevî mahiyete sahip bu malumatın takdimi ardından, İlhanlılar üzerindeki dinî nüfuzları belirgin olan; kaynaklarda, haklarında tutarlı bilgiler bulunan Türk sûfî şahsiyetlerinin tasvirine girilmektedir. İlhanlar üzerindeki siyasî ve kültürel etkileri bağlamında, biyografilerini ve faaliyetlerini inceleyeceğimiz şahsiyetlerin başında Kemâl el-Dîn ‛Abd el-Rahmân Kevâşî/Râfi‛î gelmektedir. Bu şeyh, İlhan Tegüder’in (1282-1284) İslam’a dönmesinde ve sonrasında büyük rol oynamış; hem kültürel, hem de siyasî manada bu İlhan dönemine damgasını vurmuştur. İlhan Ahmed Tegüder’in, hürmetinden ötürü, baba diye hitab ettiği bu şeyhin saray çevresindeki nüfuzu ve İlhanlı-Memlûk ilişkilerindeki pozisyonu, makalenin ana konularındandır. Kalenderî şeyhi Babi Ya‛kûb’un müritlerinden olan Îşân Hasan Mengli (Meňli) de, İlhan Ahmed Tegüder’in çevresinde bulunan bir diğer önemli heterodoks Türk sûfî şeyhidir. İlhan Ahmed Tegüder’in karındaş diye hitab ettiği Mengli, bu dönem İran’ında önemli derecede dinî-siyasî nüfuza sahip Zâhidîler ile mücadeleye girişecek ve İlhanı da bu yönde etkileyecekti. İlhan Gazan’ın (1295-1304) İslâmiyet’i kabulünde etkin Türk şahsiyetlerden Sa‛d el-Dîn Kutluğ Hâce Hâlidî Kazvinî de, kaynaklar ışığında tanıtılmıştır. Bir sûfî şeyhi olmasa da Gazan Han üzerinde kültürel-dinî etkisi bulunan Emîr Nevrûz, ayrıca analize tabi tutulmuştur. Makalede, Gazan Han’ın İslâm’a dönmesini ve bu dinde kalmasını mümkün kılan, ılımlı İslâm anlayışının şeri’a adına ürettiği ara formüller de ayrıca konu edilmiştir. 關聯 Belleten,LXXVI(275),7-30 資料類型 article dc.contributor 土文系 dc.creator (作者) 穆思齊 zh_TW dc.creator (作者) UYAR, Mustafa dc.date (日期) 2012-04 dc.date.accessioned 3-Feb-2016 10:51:17 (UTC+8) - dc.date.available 3-Feb-2016 10:51:17 (UTC+8) - dc.date.issued (上傳時間) 3-Feb-2016 10:51:17 (UTC+8) - dc.identifier.uri (URI) http://nccur.lib.nccu.edu.tw/handle/140.119/81096 - dc.description.abstract (摘要) İlhanların ve İlhanlı aristokrasisinin İslâm’a girmeleri çok boyutlu, karmaşık ve bir makale dâhilinde izah edilemeyecek bir süreçtir. Onların İslâm’a geçişlerinde Türk popüler dinî şahsiyetlerin önemi bilinmekte ve sık sık vurgulanmaktadır. Ancak, bu konu üzerinde etraflıca bir çalışma henüz yapılmamıştır. Makalede, bu konunun genel bir çerçevesi çizilmeye çalışılmış; İlhanların İslâm’a dönmelerinde önemli rolleri bulunduğu açık bazı Türk sûfî şeyhleri, tarihi perspektifte ele alınmıştır. Makale, ilk olarak, hagiografi tarzındaki bazı eserler çerçevesinde popüler sûfî şeyhlerin Moğollar ile ilişkilerine dair rivâyet leri takdim etmektedir. Efsanevî mahiyete sahip bu malumatın takdimi ardından, İlhanlılar üzerindeki dinî nüfuzları belirgin olan; kaynaklarda, haklarında tutarlı bilgiler bulunan Türk sûfî şahsiyetlerinin tasvirine girilmektedir. İlhanlar üzerindeki siyasî ve kültürel etkileri bağlamında, biyografilerini ve faaliyetlerini inceleyeceğimiz şahsiyetlerin başında Kemâl el-Dîn ‛Abd el-Rahmân Kevâşî/Râfi‛î gelmektedir. Bu şeyh, İlhan Tegüder’in (1282-1284) İslam’a dönmesinde ve sonrasında büyük rol oynamış; hem kültürel, hem de siyasî manada bu İlhan dönemine damgasını vurmuştur. İlhan Ahmed Tegüder’in, hürmetinden ötürü, baba diye hitab ettiği bu şeyhin saray çevresindeki nüfuzu ve İlhanlı-Memlûk ilişkilerindeki pozisyonu, makalenin ana konularındandır. Kalenderî şeyhi Babi Ya‛kûb’un müritlerinden olan Îşân Hasan Mengli (Meňli) de, İlhan Ahmed Tegüder’in çevresinde bulunan bir diğer önemli heterodoks Türk sûfî şeyhidir. İlhan Ahmed Tegüder’in karındaş diye hitab ettiği Mengli, bu dönem İran’ında önemli derecede dinî-siyasî nüfuza sahip Zâhidîler ile mücadeleye girişecek ve İlhanı da bu yönde etkileyecekti. İlhan Gazan’ın (1295-1304) İslâmiyet’i kabulünde etkin Türk şahsiyetlerden Sa‛d el-Dîn Kutluğ Hâce Hâlidî Kazvinî de, kaynaklar ışığında tanıtılmıştır. Bir sûfî şeyhi olmasa da Gazan Han üzerinde kültürel-dinî etkisi bulunan Emîr Nevrûz, ayrıca analize tabi tutulmuştur. Makalede, Gazan Han’ın İslâm’a dönmesini ve bu dinde kalmasını mümkün kılan, ılımlı İslâm anlayışının şeri’a adına ürettiği ara formüller de ayrıca konu edilmiştir. dc.format.extent 126 bytes - dc.format.mimetype text/html - dc.relation (關聯) Belleten,LXXVI(275),7-30 dc.subject (關鍵詞) Moğol; İlhan; İslam; Sufizm; İran dc.title (題名) İlhanlı Hükümdarlarının İslâm’a Girmesinde Rol Alan Türk Sûfîleri: İlhan Tegüder ve Gazan Han Devirleri zh_TW dc.type (資料類型) article
